Prochownia w Terespolu: Śluza na Bugu k/ Terespola.

Woda jest dobrodziejstwem ludzkości.Człowiek korzysta z niej na każdym kroku.Jest ona niezbędnym składnikiem życia ludzi,zwierząt i całej przyrody. To wielkie bogactwa oceanów,mórz i wód śródlądowych.Woda znana jest z Biblijnego potopu i przeprowadzenia przez Mojżesza Żydów przez Morze Czerwone.Woda to groźny niszczycielski żywioł w postaci olbrzymich powodzi i podtopień.Z kolei brak wody to klęski suszy,głodu i śmierci z pragnienia.Człowiek od dawien dawna wykorzystywał wodę do nawadniania pól,budowy kanałów,wodociągów, akweduktów.Przemierzał lądy szlakami wodnymi , chcąc zapewnić sobie i najbliższym bezpieczeństwo otaczał grody i miejsca obronne rowami z wodą.
Wykorzystywano ją także do działań niszczących . W czasach wojen niszczono systemy irygacyjne przeciwnika,zatapiano całe tereny z ujęciami wody ,miasta i ludzi.Oto co uczynił Sanherib król asyryjski w 689 r p.n.e. z Babilonem jednym z największych miast ówczesnego świata."Wykopałem kanały przez środek miasta i zalałem je wodą ...i żeby przepadła pamięć o tym mieście,jego świątyniach i bogach po wszystkie czasy,zmyłem je z powierzchni świata"*
Po II wojnie światowej lansowano pogłoskę ,że Hitler po pokonaniu Rosji chciał zatopić Moskwę, a na jej miejscu utworzyć sztuczne jezioro.Być może myśl taka u wodza gdzieś tam błądziła ,ale w czasie działań wojennych pomysłu takiego nie było.
Znawcy odżywiania stwierdzają , że człowiek bez jedzenia może wytrzymać około miesiąca, ale bez wody tylko kilka dni.Brak wody jest wyrokiem śmierci.Dlatego też podejmowano wszelkie starania o zdobycie i posiadanie wody tam, gdzie przebywają ludzie.Studnię na zamku Konigstein drążono sześć lat. Ma ona 152,5 metra głębokości .Czas spuszczania wiadra do pobrania wody wynosi około 10 minut.*
W 1941 roku lato było bardzo upalne, po zniszczeniu wodociągu , obrońcom Twierdzy Brzeskiej, ich rodzinom,dzieciom i rannym zabrakło wody.Każda próba dotarcia do najbliższego źródła wody- rzeki,kanału kończyła się śmiercią.Niemcy w dzień i w nocy prowadzili celny ogień karabinowy, uniemożliwiając pobranie wody Po wojnie pamięci ofiar poświecono wymowny pomnik" Жажда -Pragnienie"

W Europie narodem który przoduje w budowie i wykorzystaniu systemów wodnych są Holendrzy.To oni swoją pomysłowością,mozolną wytrwałą pracą ,użytecznością rozwiązań "wydarli" morzu ziemię na której stworzyli kwitnące rolnictwo.Stąd też,możemy się spotkać z powiedzeniem "Bóg stworzył świat, a Holendrzy stworzyli Holandię". Holendrzy byli pomysłodawcami wykorzystania systemów wodnych w strategii obronnej kraju.Niejednokrotnie z rozwiązań tych skutecznie korzystali zalewając zagrożone tereny wodą.Ich wodne systemy obronne były w stanie gotowości do lat 60-XX wieku(1963) Rywalizacja NATO-Układ Warszawski..W XVI wieku osadnicy holenderscy osiedlili się w Prusach Królewskich-obecnie Żuławy.W sto lat później dotarli na nasze tereny.Założyli kilkanaście wsi na prawie holenderskim w okolicach Sławatycz .Ludność miejscowa potocznie nazywała ich"olędrami". Wyróżnili się tutaj swoją pomysłowością, a także solidną pracą na terenach zalewowych i bagiennych doliny Bugu.Budowali drogi,groble.nasypy,mosty,
stawy, wiatraki..Byli flisakami i zajmowali się wyrębem lasów.Posiadali silne konie i solidne wozy.Pracowali przy pracach ziemnych, przy budowie okolicznych fortów.Ślady ich przeszłości pozostały do dziś,są nimi nazwiska wywodzące się od holenderskich rodzin ;Baumów,Zelentów,Kunców.

Miejsce usytuowania jazu-śluzy.Stan obecny.

. Przybliżone umiejscowienie jazu-śluzy-na mapie z roku 1920.

Zdjęcie powyżej przedstawia jaz-śluzę z 1909 roku na rzece -Szeksna ,obwód wołogodski - Rosja. Wybrałem je gdyż najbardziej przypomina mi jaz jaki był na Bugu k/Terespola..

W miesiąc po wybuchu wielkiej wojny -1914r. dowództwo rosyjskie zdecydowało się na odwołanie dotychczasowego komendanta Twierdzy Iwan-gorod (Dęblin) i powołało na jego miejsce młodego, energicznego i ambitnego pułkownika inż. A.W.Szwarca (1874-1953). W kilka miesięcy opracował on nowatorski plan obrony Twierdzy Dęblin.Pomysł strategiczny sprowadzał się do spiętrzenia wód rzeki Wisły blisko cytadeli twierdzy.Wówczas wody rzeki zatopiłyby duże obszary niżej położone.W ten sposób sama twierdza i forty jako obiekty położone w punktach najwyższych otoczone zostałyby dookoła wodą.Dostęp do nich dla przeciwnika byłby prawie niemożliwy , a przynajmniej bardzo mocno utrudniony.Jednocześnie te punkty obrony byłyby wcześniej obsadzone silną artylerią.To pozwoliłoby na dłuższy czas powstrzymać wroga ,zadając mu dotkliwe straty, przy stosunkowo małej obsadzie własnej.Projekt ten Szwarc zawiózł do Petersburga ,do Sztabu Generalnego.W dowództwie projekt ten jednak odrzucono, uzasadniając następująco-" my do tego jeszcze nie dorośliśmy ".Szwarc chociaż w międzyczasie otrzymał awans na stopień generała odrzuceniem swego projektu był bardzo urażony.Rozczarowanie jego było tym bardziej bolesne ,że dowiedział się- później ,iż dowództwo austriackie zakładało,że Rosjanie na pewno teren ten zatopią.Twierdza Brześć Litewski leżąca w dolinie rzeki Bug miała podobnie jak Twierdza Dęblin rozbudowany system fos wodnych,kanałów i śluz.To pozwalało spiętrzać wody rzek Wisły koło Dęblina i Bugu koło Brześcia ,a następnie rozprowadzać po fosach twierdzy i fortów,w celach obronnych .Wodą można było zalać okoliczne tereny.Budowę systemu wodnego w Twierdzy Brześć ukończono przed rozpoczęciem wielkiej wojny roku 1914.

Tabliczka znamionowa przekładni zębatej,żeliwna.Przymocowana do urządzenia.Możemy odczytać Liege-miasto we wschodniej Belgii,znane z produkcji stali w Europie.Seraing-kompleks hut stali i żelaza wchodzący w skład aglomeracji Liege.