niedziela, 29 września 2013

Trakt Kodeński.


Współczesny plan Terespola- wrzesień 2013r.


      W przybliżeniu  na obszarze tym (czarny prostokąt) znajdował się stary Terespol. Wraz z wybudowaniem wielkiej twierdzy w Brześciu Litewskim (1830-1842) Terespol przesunięto- a nowy ,zlokalizowano od unickiej cerkwi w kierunku zachodnim. Dotychczasową zabudowę miasta przekształcono w esplanadę- teren nie zabudowany, doskonale widoczny, znajdujący się w bezpośrednim oddziaływaniu twierdzy.



Plan starego Terespola z 1801 roku.
 Z Rynku wychodzą trzy gościńce-warszawski w kierunku zachodnim, brzeski w kierunku wschodnim i w południowo zachodnim-kodeński.
Na planie tym nr.-1 pałac Flemminga, nr.2- Rynek z Ratuszem, nr. 3-Kościół i klasztor Dominikanów, nr.4- Cerkiew Unicka, nr.5 Synagoga.

Mapa z pierwszej połowy XIX wieku.Drogi wychodzące z Terespola .

 Z dawnego Terespola zachowała się Cerkiew Unicka z 1745roku. Obecnie Prawosławna.

 Dwa czerwone prostokąty- Prochownia ceglana koło przejścia granicznego i Prochownia betonowa w Terespolu. Okręg-rozwidlenie dróg.
Mapa Terespola i okolic z 1923 r -WIG.



Obecny zachowany fragment drogi Traktu Kodeńskiego- długości około1km .Szerokość drogi około 6 m.  Rozpoznać można nasyp i po obu stronach rowy przydrożne. Droga w tym przypadku, to zarośnięty pas roślinności po lewej stronie. Spojrzenie od Cerkwi w kierunku ulicy Łąkowej ( Wołoczki)

Ten sam fragment drogi widziany od ulicy Łąkowej w kierunku Cerkwi.
Foto zrobione wczesną wiosną tego roku. W prześwicie drzew widoczna kopuła Cerkwi.

W paru miejscach zauważalne są poprzeczne obniżenia drogi co mogłoby świadczyć ,że przepływały  tutaj stałe lub okresowe cieki wodne a nad nimi znajdowały się mosty.
Część drogi która przypuszczalnie pierwotnie mogła być Traktem Kodeńskim. W ramach pierścieniowej rozbudowy twierdzy, w latach 1883-1888 Rosjanie pobudowali dwa forty  po zachodniej stronie Bugu. Zapewne w parę lat później do 1894 wybudowali ceglano- ziemną prochownię koło obecnego drogowego przejścia granicznego z Białorusią. Następnie wybudowali drogę forteczną od tej prochowni do Fortu VI Terespol- około 3 km na południe od miasta. W trakcie planowania drogi fortecznej zapewne zaadoptowali pasujący  fragment starego Traktu Kodeńskiego. Przypuszczalnie, w przybliżeniu byłby to odcinek - od końca ulicy Łąkowej od południa, na ukos do pierwszego rozwidlenia  dróg za obecnym rondem w kierunku Kodnia.
 Solidny, betonowy most na dawnej drodze fortecznej. Dziś nie używany, prowadzący donikąd .
Przypuszczalny dawny wylot- między drzewami Traktu  Kodeńskiego do współczesnej drogi wojewódzkiej- rozwidlenia w kierunku na  Kodeń, Terespol i Fort VI.
Droga wojewódzka z Terespola w kierunku Kodnia w miejscu rozwidlenia dróg. Poprzednio była to droga forteczna łącząca Fort VI Terespol z Fortem VII Łobaczew. Poboczem tej drogi  biegła rosyjska kolejka wąskotorowa z  betonowej Prochowni w Terespolu do Fortu VI.
 Z rozwidlenia dróg-obecny stan drogi do Fortu VI.
.
Stare słupki drogowe na rozwidleniu dróg.

Tekst i foto: K.Niczyporuk.

niedziela, 22 września 2013

Dziś w Janowie .

Dziś członkowie Koła  byli w Janowie Podlaskim . Oto wybrane miejsca  i obiekty które odwiedziliśmy i które wzbudziły nasz podziw.



Kolegiata p.w. Świętej Trójcy -początek XVIII w.






Kościół  Dominikanów-koniec  XVIII wieku .



Dwa dystrybutory paliwowe z 1928 roku.





Janów-Wygoda i konie.

Foto;K.Niczyporuk i K.Zawistowski

piątek, 6 września 2013

Tym razem Neple.

   Członkowie Koła w ramach poznawania i odkrywania ciekawych miejsc najbliższej okolicy, tym razem odwiedzili Neple. Wieś jest pięknie położona przy ujściu Krzny do Bugu. Posiada długą i bogatą historię. W XV wieku Neple stanowiły własność bojarskiego rusko-litewskiego rodu Bohowitynów, a nastepnie kniaźi Szujskich spokrewnionych z carem Wasylem Szujskim (1606-1610), później Skarszewskich, Niemcewiczów, Orzeszków, Mierzejewskich, Korniłowiczów, Kierbedziów, Dymszów i Jelskich. Miejscowość najbardziej rozsławili Julian Ursyn Niemcewicz (1758-1841) , małżeństwo Julia z Orzeszków i Kalikst Mierzejewscy oraz gen.inż. Stanisław Kierbedź (1810-1899) budowniczy mostów na Newie i Wiśle.
    Co prawda Julian Ursyn urodził się w Skokach, po drugiej stronie Bugu, ale często bywał w Neplach u stryjecznego brata. Z tych spotkań zachowały się bardzo ciepłe wspomnienia. Sama postać jak i dorobek J.U.Niemcewicza są tak znane, że nie ma sensu czynić tu powtórzeń.
Julia (1793-1867) była córką Eleonory zd. Niemcewicz i Benedykta Orzeszko. W 1816 roku wyszła za mąż po raz drugi, za Kaliksta Mierzejewskiego(1787-1854) bogatego szlachcica ziemi brzeskiej. On to rozsławił Neple zorganizował i urządził tu piękny park, ogród i zwierzyniec, wybudował pałac, kaplicę i inne budowle. Małżeństwo miało dwoje dzieci:
 Juliusza Augusta(1817-1828) i Cezara Aleksandra (1823-1826).
 Państwo Mierzejewscy  parokrotnie gościnnie przyjmowali u siebie cara Rosji Aleksandra I Pawłowicza (1776-1825). Podobno był zakochany w Julii-żonie gospodarza.


Oto współczesny obraz wybranych obiektów miejscowości i okolicy.






Budynek gospodarczy służący do przechowywania cenniejszych przedmiotów-lamus,wiek XVIII.
==============================================================================

Foto;5.09.2015 r.
==============================================================================


 Pawilon mieszkalny tzw.Biwak w którym mieszkał car Aleksander I Pawłowicz. Wybudowany przez Mierzejewskich ok.1820 roku. Rosyjski pisarz i działacz społeczny A.Hercen o Aleksandrze powiedział: "Kochał wszystkie kobiety oprócz własnej żony". Żoną Aleksandra była księżniczka badeńska Elżbieta Aleksiejewna (1779-1826). Ukochaną i długoletnią faworytą cara była polska księżniczka-Maria Czetwertyńska (pochodząca z ruskiej spolonizowanej arystokracji), po mężu Naryszkin.
==================================================================================




Foto;5.09.2015r.
===================================================================================


Miejsce w którym spadł z konia Juliusz August Mierzejewski. W głaz wbudowany
Krzyż z Chrystusem, a z drugiej strony napis: "Kalikst i Julia Mierzejewscy Juliuszowi Augustowi synowi zrodzonemu 6 listopada 1817 R zmarłemu 12 listopada 1828 R Żył lat 11.dni 5. godzin 9".
(na krzyżu dni 5 ,  na kaplicy dni 6)





"Juliuszowi Augustowi urodzonemu na D 6 Listopada godz. 10 wieczór 1817 R. w Neplach Któremu Chrzestnym Ojcem był Aleksander Cesarz Rosyjski Król Polski na D 27 kwietnia1825r. Zmarłemu na D 12 Listopada 1828R po 35 Dniowej chorobie w Terespolu. Przeżył zatem lat 11 tylko D 6 godz. 9. Rodzice Kalikst i Julia z Orzeszków Mierzejewscy Kochanemu Dziecięciu swojemu Cnotliwemu Chłopczynie Przykładnemu i Dobremu Na wieczną pamiątkę żalu swego po Nim Kamień ten stawiają Kto był Ojcem i Matką, a stracił ostatniego syna pojmie ich smutek."
 Fundatorem kaplicy był Kalikst Mierzejewski. Pochowano w niej syna Juliusza ,a w 1854 r na własną prośbę ojca .Julia -matka, zmarła 15 lutego 1867 w Lipsku i być może tam została pochowana.
Sobór Pietropawłowski w Petersburgu.Miejsce pochówku carów Rosji.
Foto;A.Korkotadze.

Spojrzenie na Sobór z drugiego brzegu Newy.
Foto;A.Korkotadze.

Po lewej stronie sarkofag Pawła I Romanowa(1754-1801)-ojciec Aleksandra I Pawłowicza
 i sarkofag Marii Fiodorowny (1759-1828)-matka Aleksandra I Pawłowicza.

Na pierwszym planie sarkofag Aleksandra I Pawłowicza (1777-1825)-cara Rosji.Po lewej stronie sarkofagi rodziców cara.
Foto;A Korkotadze.Rok 2019.



W parku okalającym kaplicę rosną jeszcze osobliwe gatunki drzew.

 Figura Matki Bożej w parku. Treść napisu: "Ukochanej Królowej Polski w Dniu Ślubowań 5.V.1957 R Parafia Neple."
Przez Neple przepływa rzeka Krzna która stanowi umowną granicę między Podlasiem - na północ od niej i Polesiem na południe.




Krzna wpływająca do Bugu.


Krzyż przy głównej drodze przebiegającej przez wieś.


 Krzyż na miejscowym cmentarzu poświęcony pamięci żołnierzy 1920 roku.


 
 Długoletni, zasłużony proboszcz Parafii Neple. Przez 37 lat służył miejscowej społeczności, która zachowała go w swojej pamięci. Zebrał wiele cennych materiałów archiwalnych dotyczących regionu i okolicznych miejscowości. Jest autorem szeregu publikacji i dwóch książek.











Ścieżka przyrodnicza-"Szwajcaria Podlaska".

Pomnik-czołg z czasów Polski Ludowej.


Krzyż Kamienny na wzgórzu, na zachód od wsi. Uszkodzona wieża widokowa została rozebrana.




Krzyż z roku 1919. Wzmocniony ponownie 26.V. 1984.R. Oswobodzenie tych ziem 9.02 .1919 r. Napis na Krzyżu: "ZA OJCZYZNĘ WOLNOŚĆ DZIĘKUJEMY CI PANIE". Postawiony na terenie gdzie w 1915 roku była ziemna pozycja wysunięta -Morderowicze, Przedmościa Terespolskiego Twierdzy Brzeskiej.

Tekst i foto: K.Niczyporuk

- Neple tutaj-http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4820,neple-pozostalosci-zespolu-palacowo-parkowego-z-xix-w-.html
-pałac Mierzejewskich ,rok 1920-http://fortification.ru/forum/index.php?topic=3309.msg89771#msg89771

Neple

ambiwalencja uczuć. przyciąganie i odpychanie
jednocześnie. to co każe nam tu wracać staje się
zarazem przekleństwem. zarasta, niszczeje, odpada,
płynąc z nurtem czasu ku nieuchronnej śmiertelności.

a przecież może być tak pięknie i nieśmiertelnie.
wystarczy wziąć się w garść.
wspólnie.


 Dominik Sobol
28.12.2013r