Rocznica bitwy.

W tym roku mija 220 rocznica Bitwy pod Terespolem. Ponieważ w hasłach na ten temat spotyka się wiele przeinaczeń spróbujmy uporządkować istotne fakty.
     Podczas insurekcji kościuszkowskiej wojsko polsko-litewskie broniło wschodnich granic kraju, a we wrześniu 1794r. - linii rzeki Bugu. Wykonując te zadania w dniu 17 września 1794 polska Dywizja gen.Karola Sierakowskiego stoczyła bój z Korpusem rosyjskim gen. Aleksandra Suworowa pod Krupczycami- na Białorusi. Polacy zostali zmuszeni do opuszczenia tej pozycji i  przy stracie ponad dwustu  żołnierzy wycofali na zachodnią stronę Bugu.
 Na odpoczynek  dowództwo wyznaczyło obóz nieopodal Terespola. W dniu 19 września 1794 ten sam Korpus gen.Suworowa, w sile 12 tysięcy żołnierzy przeprawił się na zachodni brzeg Bugu. Przeprawa nastąpiła dwoma dogodnymi brodami poniżej Brześcia Litewskiego.
 W godzinach porannych doszło do bitwy pod Terespolem. Generał Sierakowski zdawał sobie sprawę, że w tak niekorzystnym położeniu terenowym i wobec silniejszego przeciwnika nie ma szans. Jego Dywizja w tym czasie liczyła 5-tysięcy żołnierzy. Nakazał odwrót. Oddziały polskie broniły się dzielnie. Wycofały się w kierunku północno -zachodnim na wsie Łobaczew, Lechuty, groblę koroszczyńską (nie kobylańską) Koroszczyn i Dobryń Duży. Około godziny14:00  rozbite oddziały polskie przekroczyły rzekę Krznę. Pościg się urwał. W tym czasie bitwa wygasła. Oddziały te-ok.tysiąc żołnierzy wraz z dowództwem skierowały się w stronę Janowa Podlaskiego, a następnie Łosic. Straty polskie były bardzo duże, poległo parę tysięcy żołnierzy, a część wzięto do niewoli, stracono 26 armat.
       Bitwę pod Terespolem gen.A. Suworow stoczył według ówczesnych założeń rosyjskiej doktryny wojennej. W swej karierze wojskowej stosował on twardą zasadę walki-nadejście i atak. Działania te były poprzedzone rozpoznaniem. Nadejście było zdecydowane prowadzone wszystkimi siłami z zachowaniem odwodu pozostawionego do decydującego uderzenia. Atak był szybki, skoncentrowany i w określonym miejscu przygotowany do wykonania śmiertelnego ciosu. Dominującą zasadą był dwuskrzydłowy manewr okrążający i zajście od tyłu prowadzone przez kawalerię. Bardzo istotnym środkiem działania było zaskoczenie. To każdy skuteczny fortel, niespodzianka wysoce pożądana, aby  dezorganizować i złamać obronę przeciwnika. Zaskoczenie to skrytość zamiarów i działań, czasu ataku, wybór terenu, trudne warunki atmosferyczne- ulewny deszcz, mgła, śnieżyca. Atak nocą ale i wciągu dnia zmuszając przeciwnika do przyjęcia boju twarzą do słońca i w ten sposób narażając go na oślepienie.(Pod Terespolem). To szybkie niespodziewane przemarsze, sprawne forsowanie rzek i natychmiastowa gotowość odparcia przeciwnatarcia po drugiej stronie rzeki .Zaskoczenie to maskowanie sił własnych oraz zwodzenie przeciwnika.
Dywizja polska została rozbita, to jednak nie została zniszczona. Po ponownym przeformowaniu wzięła udział w bitwie pod Maciejowicami.
   Sam Suworow twierdził tak: "Odsuwany wróg- niepowodzenie. Odcięty, otoczony i rozgromiony- to jest zwycięstwo".
 Po rozbiorach Rzeczypospolitej-1795 r oddziały polskie ponownie spotkały się z wojskami Suworowa w bitwie pod Trebbią- w 1799 r.Polscy legioniści gen.Dąbrowskiego wchodzili w skład wojsk francuskich. Ich dowódcą był młody gen.A.Macdonald(1765-1840) późniejszy marszałek Francji który powiedział -"Byłem młody podczas walk przy Trebbi.Ta porażka mogłaby mieć zgubny wpływ na moją karierę. Uratowało mnie tylko to, że pogromcą moim był Suworow."

1https://dlib.rsl.ru/viewer/01002861425#?page=1  Na tej stronie jest zamieszczony-
"Album z pól bitew A.Suworowa w 1794 r". Zdjęcia do albumu zostały wykonane zimą 1899-1900 r.Album jest bardzo ciekawy.Zapraszam do obejrzenia.

Przemarsz Dywizji gen.K.Sierakowskiego z miejscowości Krupczyce do Terespola.Foto A.Rymaszewski

 Rzeka Bug. Na odcinku między wsiami Michalków- Murawiec, na południe od Brześcia Litewskiego, znajdowały się brody, którymi wojska rosyjskie przeszły na zachodnią stronę rzeki.

 Generał Karol Sierakowski (1752-1820) na obrazie S.Kozaka.

  Podobizna A.W.Suworowa (1729-1800) na banknocie Naddniestrza-1994r.

 Bitwa pod Terespolem.Obraz S.Kozaka.

Inscenizacja Bitwy pod Terespolem- przeprowadzona w 2008r. Foto.A.Rymaszewski.

Inscenizacja Bitwy pod Terespolem- przeprowadzona w 2008r.Foto.A.Rymaszewski.

 Odwrót Dywizji gen.K.Sierakowskiego w kierunku wsi- Łobaczew, Lechuty, groblą koroszczyńską,Koroszczyn i dalej. Foto .A.Rymaszewski.

 Grób gen.Karola Sierakowskiego-płyta leżąca poziomo, na Cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie. Foto: Ł.Matwiński.

Przed odsłonięciem pomnika-21.09.2014r.

Napis na bocznej stronie  pomnika .
Rocznicę insurekcji kościuszkowskiej i  bitwy pod Terespolem upamiętniono odsłonięciem w centrum

miasta pomnika-Tadeusza Kościuszki.

Opracował i pozostałe foto: K.Niczyporuk