sobota, 19 stycznia 2013

Droga forteczna i ślady po mostach.

Fort VII Łobaczew koło Terespola i Fort I Kozłowicze -po wschodniej stronie Bugu były połączone ze sobą drogą forteczną.W ciągu tej drogi-na rzece Bug, były budowane tymczasowe wojenne mosty drewniane.Droga forteczna przypuszczalnie została wybudowana na przełomie XIX i XX wieku. Droga ta jak i szereg kolejnych inwestycji militarnych były następstwem sytuacji polityczno-strategicznej jaka w tym czasie powstała w Europie. Pod koniec lat  siedemdziesiątych XIX wieku wytworzył  się nowy układ sił w Europie Na sojusz wojskowy Niemiec z Austro-Węgrami zawarty  w 1879 r,Rosja odpowiedziała w kilkanaście lat później zawarciem sojuszu z Francją .W ramach tego sojuszu  Rosja otrzymała potężne  wsparcie finansowe na modernizację i unowocześnienie kraju.
Biorąc pod uwagę ten układ sił,w rosyjskim sztabie głównym wypracowano nową strategię.  Położono  w niej nacisk na wzmocnienie potencjału obronnego zachodnich okręgów wojskowych.i twierdz.Przeznaczono ogromne środki na rozbudowę sił zbrojnych ,unowocześnienie dotychczasowych  i budowę nowych  fortyfikacji  .
Z głębi Rosji przerzucono na zachód znaczne siły wojskowe.W twierdzach fortowych wprowadzono sieć telefoniczną i telegraficzną .Zorganizowano jednostki aeronautyczne wyposażone we francuskie sterowce a następnie pierwsze wojskowe samoloty.Przystąpiono do budowy i rozbudowy sieci dróg fortecznych które gwarantowały prawidłowe funkcjonowanie każdej twierdzy. Drogi służyły do przemieszczania sił własnych,szybkiej koncentracji,czy ewakuacji.
 Z Fortu VII Łobaczew do Fortu I Kozłowicze wiodła   droga łącząca forty ze sobą .Była to droga na nasypie, utwardzona , wyłożona brukiem,szerokości ponad 4 metrów, zamaskowana poprzez,wysadzenie po obu stronach drzew-wierzby.Przeznaczona do wojskowego ruchu konnego i pieszego.W ciągu tej drogi w czasie działań wojennych  były budowane na Bugu  tymczasowe wojenne mosty drewniane.Mosty te służyły do wsparcia trzech mostów stałych; kolejowego,wiszącego i drogowego.Z przekazów ustnych i pozostałości po mostach, drewnianych palach i  ich  rozstawie  można sądzić, że były to niskowodne mosty drewniane o szerokości około 4 m. W 1915 roku Rosjanie wykorzystywali  taki most do ewakuacji wojsk własnych i polskiej ludności cywilnej okolicznych wiosek.W sierpniu tego roku wycofujące się oddziały rosyjskie most spaliły.Całkowicie nie spłonął gdyż wojska austro węgierskie kładąc deski na wystających z wody palach przeszły na drugą stronę Bugu. Następnie wkroczyły do opuszczonej Twierdzy Brzeskiej. Wzmianki o kolejnym moście w tym miejscu pojawiają się w sierpniu 1920 roku. Wówczas to oddziały odrodzonego Wojska Polskiego-66 Kaszubski Pułk Piechoty,toczyły  zawzięte  boje  z oddziałami bolszewickimi , o utrzymanie tego mostu.W przypadku odwrotu most ten był przeznaczony do spalenia Zapewne tak też się stało.Nie zdążono jedynie  wysadzić mostu kolejowego.
Pan Zbigniew Biegajło,mieszkaniec Terespola,dziś emeryt, a wtedy kilkunastoletni chłopiec wspomina przygotowania Niemiec do wojny  ze Związkiem Radzieckim tak-
"Na wiosnę 1941 r zwiększyła się w Terespolu liczba wojsk niemieckich,ponieważ przybyły oddziały inżynieryjno-saperskie z pełnym wyposażeniem.Budowali oni drogi dojazdowe do Bugu we wszystkich możliwych miejscach i remontowali drogi główne ."
 Niemcy podczas ataku na Związek Radziecki zamierzali w ciągu drogi fortecznej zbudować  most tymczasowy, ale wobec szybkiego zdobycia mostów stałych, z zamiaru tego zrezygnowali.W lipcu 1944 roku most prowizoryczny  w tym miejscu zbudowały sojusznicze oddziały węgierskie , który po wykorzystaniu został spalony przez  wycofujących się Niemców.
Dziś  nieomal po siedemdziesięciu latach fragment przebiegu drogi i   miejsca gdzie były budowane mosty wygląda następująco (foto). Po II wojnie światowej droga forteczna na odcinku od Fortu VII Łobaczew do rzeki Bug znalazła się w granicach miasta Terespol.Pomysłodawca wykazał się wyobraźnią i otrzymała ona nazwę-Aleja Marzeń.Obecnie jest jedną z sześćdziesięciu trzech ulic miasta,  chętnie i często odwiedzaną przez spacerowiczów.

Droga forteczna łącząca Forty VII Łobaczew i I Kozłowicze.







Fort VII Łobaczew zimą .


 Letni "gość" fortu.

Słup przy drodze fortecznej.





Droga forteczna.


Pozostałości pali mostowych w rozlewisku Bugu-tzw.Żółta Woda.



 Rozlewisko Bugu tzw. Żółta Woda-kwiecień 2013r .Foto wykonane z dawnej drogi fortecznej-obecnie ulica -Aleja Marzeń w Terespolu.


Pale mostowe w nurcie rzeki Bug.







Grób nieznanego żołnierza przy drodze fortecznej-Alei Marzeń,tablica przy Kościele upamiętniająca
 Polaków walczących w 1920 roku.

Dawna droga forteczna to obecnie ulica -Aleja Marzeń w Terespolu.

O tej  i innych drogach fortecznych-https://fortyimy.blogspot.com/2017/03/bruk-w-krajobrazie-okolicy.html

Tekst i foto;K.Niczyporuk



2 komentarze: